HET LEVEN AAN BOORD

Varen is meer dan een beroep, het is een manier van leven.

Het leven aan boord is niet altijd eenvoudigBEMANNING M/V
KINDEREN
AUTO'S
SOCIAAL LEVEN
HUISDIEREN
GAS WATER EN LICHT
BOODSCHAPPEN
LEESVOER
KANT NOCH WAL...

BEMANNING M/V

samenwerkingOp de meeste spitsen wordt het werk (varen, assisteren bij laden en lossen, schoonmaken, onderhoud, administratie,...) door man en vrouw, schipper en schipperse, samen gedaan. Beiden hebben hiervoor meestal de benodigde papieren. Alleenvaart is op schepen tot 55 meter onder bepaalde voorwaarden toegestaan. Personeel komt niet veel voor op spitsen, omdat dit (wettelijk) niet nodig is, de omzet te laag en er niet altijd een apart verblijf is. Dat is ook de reden dat wij geen passagiers meenemen.

KINDEREN

kind aan boordVanwege de leerplicht gaan schipperskinderen meestal op zesjarige leeftijd naar een internaat. Soms gaat de schippersvrouw met de kinderen aan de wal wonen. Voor kleuters die nog niet naar school hoeven zijn allerlei voorzieningen, zoals ligplaatsscholen, mobiele kleuterleidsters en speciale lespaketten. Kinderen die in een internaat wonen, worden ieder weekend door hun ouders opgehaald en teruggebracht: vaak moeten die daar dan honderden kilometers voor rijden.

AUTO'S

autoEr zijn tegenwoordig nog maar weinig schepen zonder auto aan boord... de Picaro is een uitzondering. Al wordt dat ook voor ons steeds moeilijker vol te houden, doordat steeds meer ligplaatsen in stadscentra, en daarmee in de nabijheid van voorzieningen als openbaar vervoer en winkels, verdwijnen. Tijdens het varen staat de scheepsauto meestal op de luiken of op het roefdek, maar ook wel in het ruim. Het aan en van boord zetten van een auto gebeurt tegenwoordig meestal met behulp van een autokraan, maar ook nog wel met speciale autoplanken. In dat laatste geval mag er natuurlijk niet al te veel hoogteverschil tussen de wal en het schip zijn.

Je kunt natuurlijk ook niet overal de wagen op de kant zetten: het schip moet vast liggen en de auto moet op de weg kunnen komen. Hier en daar zijn speciale autosteigers, maar vooral langs de Rijn is een groot gebrek aan afzetplaatsen. Daarnaast zijn steeds meer havens, bedrijfsterreinen en sluizen om 'security' redenen met hekken afgesloten.

SOCIAAL LEVEN

Net als het gezinsleven is het sociale leven van varenden anders dan bij 'gewone' mensen. Lid zijn van verenigingen en sportclubs of een cursus volgen is voor schippers die verre en onregelmatige reizen maken vaak onmogelijk. Ook feestjes schieten er regelmatig bij in, omdat je te ver weg bent, of door moet varen. Afspraken maken of een vakantie boeken is ook erg moeilijk omdat je vaak pas kort tevoren weet wanneer je moet laden of lossen en waar je dan weer heen gaat, of omdat onderweg alles tegen zit... Als je ziek bent moet je meestal naar een vreemde arts.

Maar natuurlijk heeft het zwervend bestaan ook zo z'n voordelen. Zo ontdek je steeds weer nieuwe plaatsen, winkels, restaurants, planten, dieren... Het ene weekend ben je in Dordrecht, het volgende in hartje Parijs... en het daaropvolgende lig je 'in the middle of nowhere'!

hartje Dordrecht hartje Parijs hartje Vogezen

Voor zomaar een praatje, maar ook voor informatie of een helpende hand, kun je (zeker in de spitsenvaart) altijd bij de buurman terecht. Ook al ken je elkaar (nog) niet, het varen levert genoeg stof voor een gesprek in het gangboord of bij een bakje koffie in de roef. Als je een kennis tegenkomt praat je bij via de marifoon. Of je stopt allebei gewoon even midden in het kanaal... Sommige collega's worden, vaak nadat je een reis samen gedaan hebt, echte vrienden, waarmee je ook regelmatig via de telefoon of e-mail contact houdt.

Met z'n tweeen aan de Middellandse zee Met z'n drieen in Rouen
Met z'n vieren aan Bougival Ontmoeting in het kanaal

En als je eens niet met de buurman overweg kunt vaar je toch gewoon weg! Als gezelschap zijn er dan nog altijd...

HUISDIEREN

Een scheepskat Veel schepen hebben een hond aan boord , of zelfs meerdere. Een scheepshond heeft niet bepaald een hondenleven: niet alleen kan hij de hele dag bij zijn baasjes zijn, hij mag ook bijna iedere sluis even de wal op om zijn poten te strekken en een geurvlaagje achter te laten! Voor de baasjes is de hond een goede reden om 's avonds nog even dat veldweggetje te verkennen, of overdag wat extra beweging te krijgen door een pandje over het jaagpad mee te fietsen. Daarnaast zie je veel katten, vogels, knaagdieren op schepen... en zelfs vissen!

GAS, WATER EN LICHT

DrinkwaterKoken doen wij op gas, de gasflessen kopen we meestal bij een bunkerstation. Ons drinkwater komt uit een watertank, de grootte daarvan verschilt per schip. Op een spits is het vaak zo'n 1000 tot 3000 liter. De watertank kan op verschillende plaatsen worden bijgevuld: in grote Belgische en Nederlandse havens vaart vaak een speciale waterboot rond en onderweg kunnen we bij bunkerstations of bij sluizen water 'laden'.

Onze stroom produceren we zelf. Tijdens het varen worden de accu's via een dynamo opgeladen. De spanning van deze accu's is 24 volt. Een deel van de (navigatie)apparatuur en verlichting is direct aangesloten op dit 24 volt net. Daarnaast wordt stroom uit de accu's door middel van een omvormer omgezet naar 220 volt. Hierop zijn meestal veel gebruikte, 'lichte' apparaten aangesloten. Daarnaast hebben de meeste schepen een generator waarmee 220/380 volt wordt opgewekt voor zwaardere apparatuur en gereedschappen.

walstroombordWie het moet doen met tanks, bunkers, accu's en flessen, springt meestal vanzelf al zuiniger om met water en energie dan de gemiddelde walbewoner, waar 'het niet op kan'. Daarnaast profiteert op een schip het huishouden (en daarmee het milieu…) niet alleen mee van de elektriciteit die door de motor geproduceerd wordt, maar ook van de warmte. Op veel (kleine) binnenvaartschepen is het centrale verwarmingssysteem namelijk door middel van een warmtewisselaar aangesloten op het koelwater van de motor, zodat tijdens het varen de kachel niet hoeft te branden. Op de meeste kleine schepen draait de generator ook niet de hele dag, maar alleen als dat nodig is. Ook zie je steeds meer zonnepanelen op schepen en in steeds meer havens kunnen schippers gebruik maken van walstroom.

BOODSCHAPPEN

cafe de la marineW anneer we 'aan de reis' zijn wordt er een grote hoeveelheid levensmiddelen ingeslagen bij de plaatselijke supermarkt, soms wel voor twee of drie weken. Het is leuk, maar soms ook wel lastig, om je inkopen steeds ergens anders te moeten doen. Boodschappen aan boord sjouwen gaat ook niet altijd even gemakkelijk, via trapjes, palen of steigers... Onderweg even iets bij halen gaat meestal niet, zeker niet op 'groot water'. In de Franse kanalen kunnen we tijdens het schutten vaak wel even een vers stokbroodje halen in het dorp. Of er fietst iemand een pandje mee.

De openingstijden van alle bakkers en supermarkten op loop- of fietsafstand van een sluis hebben we dan ook op de kaart staan! De tijd dat je overal 'cafés de la marine' met kruidenierswaren had is helaas voorbij. En verse groenten kopen bij de sluismeester is ook zeldzaam geworden. Net als sluismeesters...

LEESVOER

Iedere ochtend een krantje op de mat is er voor ons niet bij. Wel is het op sommige Nederlandse sluizen mogelijk een dagblad te kopen of een gratis vakblad mee te nemen. Abonnementen op kranten of tijdschriften hebben voor ons weer als nadeel dat je in een keer een hele stapel krijgt als je je post ophaalt op je postadres... en dan heb je al zoveel te verwerken! Dat postadres is meestal bij familie of vrienden. Gelukkig kunnen we tegenwoordig ook al veel (vak)informatie en nieuws rechtstreeks aan boord ontvangen, per e-mail en internet. Voor boeken kunnen we in Nederland terecht bij de bibliotheek voor varenden, die zowel eigen vestigingen als afspraken met gewone bibliotheken heeft, waar schippers extra veel en extra lang mogen lenen.

KANT NOCH WAL...

hoezo haven?Zoals hierboven al tussen de regels aangetipt is, wordt het voor ons helaas steeds moeilijker gemaakt om een ligplaats te vinden. Sluizen en overslagkades zijn daarvoor niet geschikt: je ligt er vaak de overige scheepvaart in de weg en bovendien zijn veel terreinen tegenwoordig om veiligheidsredenen afgesloten, zodat je er niet van of aan boord kunt. De afgelopen jaren is de binnenvaart met name in steden als Rotterdam, Antwerpen, Amsterdam, Parijs, Macon, Chalon sur Saône, Lyon, Avignon, Sète... heel wat ligplekken kwijtgeraakt aan passagierssschepen, woonboten, drijvende restaurants, theaterschepen, jachtensteigers en nieuwe bebouwing.

print-versie